Đền Cùng - Giếng Ngọc ở khu Viêm Xá, phường Hòa Long, thành phố Bắc Ninh (còn gọi là làng Diềm), là chốn địa linh, hiển ứng thờ Mẫu Tam Phủ từ ngàn xưa. Sự linh hiển của Đền Cùng đã nổi tiếng khắp dân gian từ lâu đời, từ thời Tiền Lý, Tiền Lê, thời Lý quan quân triều đình đánh giặc dọc tuyến sông Cầu, có đến chốn này cầu đảo và đều được ứng nghiệm đánh bại quân xâm lược…
Ngày nay nơi đây là địa điểm thu hút đông đảo khách thập phương về thăm quan, cầu tình duyên, công danh sự nghiệp, gia đạo tốt lành. Bước qua cổng tam quan của Đền Cùng, du khách thấy một quần thể kiến trúc hài hòa, cổ kính. Không gian nơi đây rất thoáng đãng với nhiều cây cổ thụ rợp bóng mát, khiến mỗi người đến đây luôn cảm thấy yên bình và trong lành.
Nằm giữa sân Đền Cùng là Giếng Ngọc. Sau khi thăm quan đền và dâng lễ, du khách không quên xin nước trong Giếng Ngọc để uống, pha trà.
Giếng có hình bán nguyệt, rộng chừng 20 mét vuông, gồm 11 bậc gạch, 4 bậc đá và 1 bậc gỗ lim ở sát mép giếng. Dưới đáy giếng là lớp đá ong tự nhiên sâu khoảng 10m, nước Giếng Ngọc màu xanh ngọc bích rất trong lành, có thể nhìn thấu tận đáy.
Để lấy nước, du khách phải để giày, dép trên bờ và đi chân trần. Nước múc lên từ giếng có thể uống trực tiếp, nước mát lành ngọt tự nhiên không đâu sánh được. Có thể nguồn nước chảy từ trong núi, thấm qua tầng tầng lớp lớp đá ong nên đã tạo nên vị ngọt, mát hiếm có như thế.
Bởi thế, người làng Diềm đến Đền Cùng – Giếng Ngọc thường lấy nước giếng về để pha trà đãi khách, nấu rượu, dùng trong các dịp trọng đại. Đối với người dân và du khách, nước Giếng Ngọc không chỉ đơn thuần để giải khát, mà còn có thể giúp tinh thần sảng khoái, minh mẫn. Do đó, nhiều người mang theo cả bình đựng để xin nước giếng mang về với mong ước may mắn.
Làng Diềm vốn là cái nôi của dân ca Quan họ, vì thế người dân tin rằng uống nước Giếng Ngọc mới có được giọng ca Quan họ say đắm như thế. Những ai từng nghe Quan họ ở đây, sẽ không khó để nhận ra sự ngọt ngào rất đặc trưng trong giọng hát của các liền anh, liền chị.
Từ trước đến nay, cả vào mùa hạn hán, nước Giếng Ngọc chưa bao giờ cạn. Vào những ngày mực nước hạ xuống thấp, du khách đến thăm viếng sẽ dễ dàng nhìn thấy ba “cụ cá thần” trong giếng.
Không ai trong làng Diềm biết chính xác cá này sống ở đây từ bao giờ. Người làng cho rằng, ba “cụ cá thần” là hóa thân của hai nàng công chúa Ngọc Dung và Thủy Tiên cùng một nàng hầu.
Đền Cùng là nơi thờ tự hai nàng công chúa triều Lý vốn có công lập làng và truyền nghề cho dân. Đến thời vua Bảo Thái đã cho dựng ngôi đền trên những cột đá, mà ngày nay vẫn còn lại chứng tích. Những trận lụt năm 1957, 1971 đã làm nước tràn miệng giếng nhưng ba ông cá vẫn trụ tại đây mà không hề bơi đi nơi khác. Người dân trong làng cũng nhiều lần thả vào giếng một số loài cá và rùa, nhưng không lâu sau chúng đều chết hoặc bơi đi nơi khác.
Với những điều linh thiêng và những câu chuyện nhiệm màu được truyền qua bao thế hệ, du khách về với Đền Cùng – Giếng Ngọc không chỉ để cầu may trong năm mới mà còn muốn tự tay lấy nước giếng để thanh lọc cơ thể, làm mới tinh thần cho một năm nhiều niềm vui.
Hi vọng bài viết trên đây sẽ cung cấp thêm cho bạn kiến thức khi có dịp thăm quan địa điểm trên.